ARKUSZ 20: PÓŹNE LATA LUTRA

W ciągu ostatnich lat swojego życia Luter występuje przede wszystkim jako kaznodzieja i publicysta. Swoich przeciwników atakuje z rosnącą gwałtownością. Przy tej okazji wypowiada stwierdzenia, które z dzisiejszej perspektywy należy uznać za wyjątkowo problematyczne, np. dotyczące Żydów i Turków. Luter cierpi na liczne
choroby i zmaga się z silnym bólem. Również śmierć jego córki Magdaleny w 1542 roku jest dla niego silnym ciosem. W 1546 roku umiera w Eisleben. Jego ostatnie słowa brzmią: „Jesteśmy żebrakami, taka jest prawda…”.

Załącznik: ARKUSZ 20: PÓŹNE LATA LUTRA

Bibliografia do arkuszy

ARKUSZ 1: DZIECIŃSTWO I RODZINA MARCINA LUTRA

  • Luter M., Duży katechizm, w: Księgi wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko-Biała 2011, s. 72-79. Barański Ł., Sojka J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 46-48.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 61-69.78-82.
  • Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 31-53.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 53-64.
  • Sojka J., Reformacyjna wizja stosunków społecznych. Wykład IV przykazania „Czcij ojca swego i matkę swoją…” w pismach Marcina Lutra, „Studia i Dokumentu Ekumeniczne” r. 2017, s. 52-69

ARKUSZ 2: LATA SZKOLNE LUTRA

  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 69-78.
  • Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 54-58.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 64-68.

ARKUSZ 3: STUDIA

  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 85-94.
  • Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 58-62.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 64-70.
  • Tam gdzie pilnie pytano, „Polityka. Niezbędnik Inteligenta” r. 2014, nr 4, s. 22-26. Więckowski P., Żacy.XV, „Polityka. Niezbędnik Inteligenta” r. 2014, nr 4, s. 28-32.

ARKUSZ 4: DROGA LUTRA DO KLASZTORU

  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 94-96.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 71-81.

ARKUSZ 5: ŚREDNIOWIECZNA POBOŻNOŚĆ

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 69-72. Duda S., Marcin Luter i kościelna pedagogika strachu, „Więź” r. 2017 nr Jesień, s. 119-134.
  • Duda S., Reformacja. Rewolucja Lutra, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 72-133.

ARKUSZ 6: ŻYCIE KLASZTORNE

  • Aumann J., Zarys historii duchowości, Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 1993, s. 70-130. Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 182-187. Derwich M., Zakonny łącznik, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2015, nr 7, s. 78-85.
  • Kłoczowski J., Monastycyzm chrześcijański, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 7, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 (lub wydanie elektroniczne – t. 10, Warszawa 2003).
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 96-98.102-106.
  • Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 67-76.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 82-97.

ARKUSZ 7: PODRÓŻ MARCINA LUTRA DO RZYMU

  • Duda S., Reformacja. Rewolucja Lutra, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 17-28.65-66. Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 98-102.111-113.
  • Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 77-81.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 98-111.

ARKUSZ 8: NIEPRAWIDŁOWOŚCI W ŚREDNIOWIECZNYM KOŚCIELE

  • Appold K.G., Reformacja. Krótka historia, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa 2011, s. 9-56. Cairns E., Z chrześcijaństwem przez wieku. Historia Kościoła Powszechnego, Wydawnictwo Credo, Katowice 2003, s. 209-273.
  • Duda S., Reformacja. Rewolucja Lutra, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 17-64. Green V., Reformacja, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 2000, s. 5-14. Johnson P., Historia chrześcijaństwa, Wydawnictwo ATEXT . Gdańsk 1995, s. 211-294. Todd J., Reformacja, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1974, s. 66-112.

ARKUSZ 9: TETZEL I ODPUSTY

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 69-80.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 145-149.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 157-167.

ARKUSZ 10: 95 TEZ

  • Luter M., 95 tez z 31.10.1517, m. in. w: Wyznanie augsburskie (Konfesja augsburska) z 1530 roku – 95 tez ks. Marcina Lutra z 1517 roku, Bielsko-Biała 2014, s. 79-75 .
  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 69-80.
  • Duda S., Reformacja. Rewolucja Lutra, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 149-161.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 145-149.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 157-167.
  • Sojka J., Czytanie Reformatora. Marcin Luter i jego pisma, t. 1, Wydawnictwo Luteranin, Wisła 2014, s. 20-27.

ARKUSZ 11: KONFRONTACJE

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 131-142. Duda S., Reformacja. Rewolucja Lutra, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 163-222.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 149-160.
  • Ptaszyński M., Dzieje dysputy, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 24-29. Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 181-202.
  • Sojka J., Główne idee teologiczne wittenberskiej Reformacji, „Rocznik Elbląski” t. XXVIII: 2018, 53-65.
  • Sojka J., Fundamenty. Teologiczne idee Reformacji, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 116-117.
  • Sojka J., Podstawowe zasady wiary, w: Luterański katechizm dla dorosłych, Wydawnictwo Warto, Dzięgielów 2017, s. 26-38.

ARKUSZ 12: ROLA MEDIÓW

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 2, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2017, s. 131-141.
  • Burkhardt J., Stulecie Reformacji w Niemczech (1517-1617). Między rewolucją medialną a przełomem instytucjonalnym, Wydawnictwo Wiedza Powszechna Warszawa 2009, s. 21-130.
  • Jurkowlaniec G., Słowa, obrazy, dźwięki, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 40-47. Pettegree A., Marka Luter, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017.
  • Sojka E., „Trzeba pytać prostego człowieka i patrzeć mu na gębę” – rewolucja językowa Reformacji: w tłumaczeniu, szkole, druku, w: Reformatorzy, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2013, 69-80.

ARKUSZ 13: LUTER PRZED SEJMEM W WORMACJI

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 143-150. Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 31-34.154-160.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 202-236.

ARKUSZ 14: SUMIENIE

  • Hintz M., Chrześcijańskie sumienie. Rozważania o etyce ewangelickiej, Wydawnictwo „Głos życia”, Katowice 2006, s. 14-29.

ARKUSZ 15: LUTER NA ZAMKU WARTBURG

  • Luter M., Przedmowy do ksiąg biblijnych, Towarzystwo „Ogród Ksiąg”, Warszawa 1992.
  • Luter M., Sendbrief Vom Dolmetschen – Okólnik O Tłumaczeniu (1530), „Roczniki Humanistyczne”, t. LIX: 2011, z. 5, s. 209-224
  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 204-215.
  • „Na początku było Słowo” (J 1,1) Biblia w życiu luterańskiej wspólnoty, w: Kościół, Biblia i zaangażowanie publiczne. Światowa Federacja Luterańska wobec jubileuszu 500 lat Reformacji. Dokumenty studyjne, red. J. Sojka, Wydawnictwo Warto, Dzięgielów 2017, s. 81-86 .
  • Nowak D., Najważniejsze jest zwiastowanie Ewangelii – specyfika interpretacji biblijnej Marcina Lutra, w: Reformatorzy, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2013, s. 24-33.
  • Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 54-55.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 237-234.253-261.
  • Sojka E., „Trzeba pytać prostego człowieka i patrzeć mu na gębę” – rewolucja językowa Reformacji: w tłumaczeniu, szkole, druku, w: Reformatorzy, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2013, 69-80.
  • Sojka J., Lutrowe tłumaczenie Biblii, cz. 1: „Wieści Wyższobramskie” r. 2014, nr 10, s. 7-8, cz. 2: „Wieści Wyższobramskie” r. 2014, nr 11, s. 9-10; cz. 3: „Wieści Wyższobramskie”, 12/2014, 8-9; cz. 4: „Wieści Wyższobramskie” r. 2015, nr 1, s. 6-7.

ARKUSZ 16: NOCNA WIZYTA

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 88-191.234-240.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 53-56.75-78.170-171.

ARKUSZ 17: WOJNA CHŁOPSKA

  • Luter M., Przeciwko morderczym i zbójeckim bandom chłopskim, w: A. Ściegienny, Luter, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1969, s. 168-174.
  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 151-156. Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 294-316.

ARKUSZ 18: LUTER I POLITYKA

  • Luter M., Czy żołnierze mogą dostąpić zbawienia, w: tenże, Pisma etyczne, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2009, s. 216-246.
  • Luter M., O świeckiej zwierzchności, w jakiej mierze należy być jej posłusznym, w: tenże, Pisma etyczne, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2009, s. 179-215.
  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 2, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2017, s. 66-75. Giertz B., Wierzyć po ewangelicku, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 1994, s. 94-100. Grzywacz M., Między krzyżem a swastyką, „Jednota” r. 2013, nr 4, s. 21-24.
  • Hintz M., Chrześcijańskie sumienie. Rozważania o etyce ewangelickiej, Wydawnictwo „Głos życia”, Katowice 2006, s. 94-103.
  • Hintz M., Problematyka etyczna, w: Luterański katechizm dla dorosłych, Wydawnictwo Warto, Dzięgielów 2017, s.120-131.
  • Kościół w przestrzeni publicznej. Dokument studyjny Światowej Federacji Luterańskiej, w: Tworzymy pokój. Ewangelickie dokumenty o społeczeństwie i demokracji, Wydawnictwo Warto, Warszawa 2019, s. 127-134.
  • Krzemiński A., Między oporem a kolaboracją, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 99-105.
  • Krzemiński A., Rachunek sumień, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 106-109. Maciuszko J.T., Relacje Państwo – Kościół. Krąg refleksji luterańskiej XVI wieku, w: Reformatorzy, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2013, s. 63-68.
  • Pesch O.H., Zrozumieć Lutra, Wydawnictwo W drodze, Poznań 2008, s. 351-374. Sojka J., Demony wpuszczone do Kościoła, „Jednota” r. 2013, nr 4, s. 25-28.
  • Sojka J., Czytanie Reformatora. Marcin Luter i jego pisma, t. 1, Wydawnictwo Luteranin, Wisła 2014, s. 73-80.
  • Sojka J., Nauka o dwóch regimentach Marcina Lutra – teoria i praktyka, „Konteksty” t. LXXII: 2018, nr 3, s. 47-54.
  • Uglorz M., Krzyż i śmierć Jezusa Chrystusa w teologii Marcina Lutra, w: Teologia wiary. Teologia ks. dra Marcina Lutra i ksiąg wyznaniowych Kościoła luterańskiego, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2007, s. 210-216.

ARKUSZ 19: KATARZYNA VON BORA

  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 2, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2017, s. 81-91. Korczak-Siedlecka J., Ptaszyński M., Marcin i Katarzyna, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 50-55.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 210-219.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 317-350.
  • Sojka J., Małżeństwo Marcina Lutra, „Wieści Wyższobramskie” r. 2016, nr 2, s. 5-7.

ARKUSZ 20: PÓŹNE LATA LUTRA

  • Luter M., O niewolnej woli, Towarzystwo Upowszechniania Myśli Reformowanej „Horn”, Świętochłowice 2002.
  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 1, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2016, s. 105-110.163-179.
  • Barański Ł., Sojka, J., Reformacja, t. 2, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2017, s. 118-130.148-154.
  • Niemczyk W., Kontrowersja dogmatyczna między Erazmem a Lutrem na temat wolności ludzkiej woli, w: Teologia wiary. Teologia ks. Marcina Lutra i Ksiąg Wyznaniowych Kościoła Luterańskiego, Wydawnictwo Augustana, Bielsko-Biała 2007, s. 180-202.
  • Oberman H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 2004, s. 165-175.224-225.
  • Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2017, s. 389-397. 547-578.
  • Sojka J., Marcin Luter i Żydzi, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” r. XXXII: 2016, nr 1, s. 30-52.
  • Targański T., Filip Melanchton, „Polityka. Pomocnik Historyczny” r. 2017, nr 4, s. 17.

***
Opracowanie dr hab. Jerzy Sojka, prof. ChAT